Gekozen 25 foto's

Bijdrage Gelderland aan WO2 in 100 foto’s

Voor de campagne WO2 in 100 foto’s hebben we meer dan 250 foto’s ontvangen uit de Tweede Wereldoorlog. Hieruit is door een werkgroep een selectie gemaakt van 50 foto’s. De Gelderse inwoners hebben hun stem uitgebracht. Er zijn in totaal 25 foto’s gekozen, die kans maken om te worden tentoongesteld in de Tweede Kamer eind maart. Alle provincies (12 + overzees) hebben aan dit initiatief meegedaan. Vanuit de 325 foto’s worden door een landelijke jury op 30 januari 2020 de 100 meest tot de verbeelding sprekende foto’s gekozen. Tevens worden de 100 foto’s in een boek gepresenteerd.

De gekozen 25 foto’s voor Gelderland treft u hieronder aan.

Overasselt, 23 september 1944.

Luchtlanding van het 1e bataljon van de Poolse 1e Onafhankelijke Parachutistenbrigade.

US Air Force fotograaf, naam onbekend/Vrijheidsmuseum

Ede, september 1944.

Gesneuvelde Britten bij kilometerpaal 6 langs de Amsterdamseweg tussen Ede en Arnhem.

Peterson/Gelders Archief

Arnhem/Westervoort, april 1945.

Vanuit de uiterwaarden bij de IJssel rukken Britse troepen (King’s Own Yorkshire Light Infantry) Onder bevel van het 1e Canadese leger op richting Arnhem. Op de achtergrond de opgeblazen spoor- en verkeersbruggen bij Westervoort.

Oorlogsfotograaf (vermoedelijk Kapitein J.H. Smith)/IWM

Arnhem, zomer 1945.

Kinderen leggen bloemen op het graf van een gesneuvelde Britse soldaat bij de Rijnbrug in Arnhem.

Wim Zilver Rupe/Gelders Archief

Apeldoorn, zomer 1942.

Personeel van de Joodse psychiatrische inrichting Het Apeldoornsche Bosch, met Jodenster. In de nacht van 21 op 22 januari 1943 worden bijna 1200 patiënten en 50 personeelsleden afgevoerd en in Auschwitz vermoord.

Fotograaf onbekend/CODA

Lichtenvoorde, najaar 1944.

Wilma en Dina Geurink bieden onderduikers een schuilplaats op hun boerderij. Op zolder zijn de gevluchte Rus Alex Sidorov en de Joodse Jonny, Leon en Helmut Levy bezig met de tabaksoogst.

Fotograaf onbekend/Nationaal Onderduikmuseum Aalten

Zoelen, 29 juni 1941.

Drie Joden laten zich uitdagend vastleggen achter een verbodsbord op de gemeentegrens tussen Zoelen en Tiel. Rechts Jozef Bartels is door de Duitse overheersers opgepakt en in gevangenschap vermoord.

D. Blok, Collectie Joods Historisch Museum

Barneveld, 29 september 1943.

Nieuwsgierigen zien dat op het station honderden Joden die in kasteel De Schaffelaar en later ook in het verderop gelegen voormalig werkverschaffingskamp De Biezen verbleven, door de Ordnungspolizei worden afgevoerd naar het doorgangskamp Westerbork.

Th. J. Kranenborg, ArchieVal

Culemborg, 7 mei 1945.

De Joodse onderduiker Louis de Beer is tevoorschijn gekomen uit zijn onderduikplek op de boerderij en keert op de fiets terug naar zijn woonplaats waar hij door bekenden wordt verwelkomd.

Particuliere collectie

Arnhem, 1941.

Duitse troepen marcheren, begeleid door marsmuziek, onder de Zypse poort in Arnhem door. Hun commandant, Richard Schwickert, op het witte paard. Burgers hebben op dat moment nog fietsen.

Onbekende Duitse soldaat/Bob Gerritsen

Doesburg, 24 november 1942.

Klokken uit Achterhoekse en Liemers kerken liggen in de haven van Doesburg klaar voor verscheping naar Duitsland. De Duitsers vorderen in heel Nederland kerkklokken om ze om te smelten voor de oorlogsindustrie.

J.C.W. Massink/Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers

Aalten, 30 januari 1944.

Bij de eerste grote razzia op de kerken worden 48 mannen opgepakt en afgevoerd naar kamp Amersfoort. De vrachtwagen staat bij de ingang van de Christelijk Gereformeerde Kerk.

J.H. Bennink/Nationaal Onderduikmuseum Aalten

Arnhem, oktober 1944.

De bevolking van die stad is geëvacueerd. Een Bergungskommando plundert in de Mauvestraat, onder toezicht van een Duitse militair.

P.J. de Booys/Gelders Archief

Zaltbommel, 30 mei 1942

Jan Boll, zojuist geïnstalleerd als burgemeester van Zaltbommel, brengt vanaf het bordes van het stadhuis de NSB-groet ‘Hou Zee’.

Fotograaf onbekend/Regionaal Archief Rivierenland

Arnhem, voorjaar 1942

Razzia op de hoek van de Steenstraat en de Bloemstraat, waarschijnlijk vanwege gedoe met voedselbonnen. De foto is stiekem genomen vanuit de Verkadewinkel.

A.J. Zantinge/Rob Zantinge

Lintelo, vermoedelijk 1944.

B. Jansen en B.W. van Eerden aan de ingang van een schuilplaats aan de Varsseveldsestraatweg in Aalten.

Fotograaf onbekend/Nationaal Onderduikmuseum Aalten

Aalten, april 1945.

Na de bevrijding van Aalten verzamelen vele onderduikers en verzetsmensen zich in het Dutch National Battalion om samen met de Canadezen en de Britten de rest van Nederland te bevrijden.

Geb Garretsen/Nationaal Onderduikmuseum Aalten

Ede / De Klomp, 8 september 1944.

Verzetsstrijders saboteerde het baanvak De Klomp – Ede. Een Duitse transporttrein ontspoorde, waarbij 15 doden en 38 gewonden vielen. Er ontstond een enorme ravage.

Gemeentepolitie Ede / NIOD

Woeste Hoeve 7 maart 1945.

Verzetsmensen nemen een passerende Duitse wagen onder vuur. Hierin blijkt de hoogste Duitse politie functionaris Rauter te zitten. Hij overleeft op miraculeuze wijze. De chauffeur en een begeleidende officier zijn op slag dood. De Duitse wraak is ongekend. 263 onschuldige mannen worden als represaille gefusilleerd.

 Gemeentepolitie Apeldoorn / NIOD (BBWO2 141964 en 85933)

Arnhem, juni 1945.

Overlevenden uit het concentratiekamp Buchenwald hebben in een open vrachtwagen Arnhem bereikt. In Buchenwald verbleven vooral gearresteerde verzetsmensen.

Collectie Joods Historisch Museum

Nijmegen, februari 1944.

De verwoeste Pauwelstraat in Nijmegen na het Amerikaanse bombardement van 22 februari 1944. De klok linksboven staat stil op even voor half twee, het moment dat de bommen vielen. Koos Willems en Marie Versteeg lopen over de puinhopen.

Fotograaf onbekend/(Centraal Nederlandsch Fotopersbureau)/Regionaal Archief Nijmegen

Lichtenvoorde, najaar 1944.

Dina Geurink is met haar kinderen bezig met de aardappeloogst als geallieerde jachtbommenwerpers overvliegen richting Duitsland. Dat is bijna dagelijks het geval.

Fotograaf onbekend/Nationaal Onderduikmuseum Aalten

Nijmegen, 6 oktober 1944.

De stad ligt dagelijks onder vuur van Duitse bommen en granaten. Inwoners schuilen in het rondeel, een oud vestingwerk in het Kronenburgerpark.

Fotograaf/Regionaal Archief Nijmegen

Leuth, mei/juni 1945.

Teruggekeerd uit evacuatie treffen de families Langens-Jans en Langens-Frieling zo hun huis aan de Steenheuvelsestraat aan. Leuth lag maanden ingeklemd tussen de Duitse en geallieerde linies.

Onbekende fotograaf?/Geert Seegers, Leuth Toen

Tiel, 29 september 1945.

De twaalfjarige Siem Nieuwenhuijse staat met een koffer in de hand klaar op het station in Tiel voor een reis naar Zweden, om daar aan te sterken.

Fotograaf onbekend/Regionaal Archief Rivierenland