Precies 75 jaar geleden lag Gelderland van 17 september 1944 tot en met 5 mei 1945 in de frontlinie tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Met een programma boordevol tentoonstellingen, shows en luchtlandingen, bevrijdingsfestivals, herdenkingen en andere evenementen staan we stil bij de oorlog en vieren we in Gelderland dat we samen 75 jaar in vrijheid leven.
Beleef Gelderland Herdenkt met deze evenementen
17 nov
Luister- en muziekvoorstelling: ‘Vechten, vluchten, overleven’
Midden op de hei tussen Ede en Otterlo ligt boerderij ‘De Mossel’. Op deze historische locatie speelt zich deze bijzondere luister- en muziekvoorstelling plaats. Didi en Marcel zijn twee geliefden, die moeten onderduiken omdat ze Joods zijn.
14 sep - 17 nov
Tentoonstelling ‘Jac Maris, Gab Smulders en de Tweede Wereldoorlog’
Ateliermuseum Jac Maris: Tentoonstelling ‘Jac Maris, Gab Smulders en de Tweede Wereldoorlog’, plus uitgave van een boek over Gab Smulders.
18 nov
Vrijheidstribunaal #1 klaagt aan: het collectieve geheugen
Het Vrijheidstribunaal is een driedelig programma waarin de vanzelfsprekendheid van onze vrijheid kritisch wordt bevraagd. In Vrijheidstribunaal #1 zit het collectieve geheugen op het schuldenbankje. Is ons collectieve geheugen schuldig? Het collectieve geheugen dat vergeet, dat selectief heri...
20 nov
Gelders Debat: Vrijheid, Democratie en Herinneringstoerisme
Provinciale Statenleden nodigen u uit voor het Gelders Debat op woensdag 20 november. Drie deskundigen, Wim van Meurs, Lennert Savenije en Eveline van Rijswijk, verzorgen een prikkelende inleiding op de thema’s: Vrijheid, Democratie en Herinneringstoerisme in Gelderland.
26 nov
Herdenking crash B-17 bommenwerper in het Boschbad in Apeldoorn
Aan de rand van de kanovijver in het Boschbad bevindt zich een monument ter nagedachtenis van Kyle Scott Smith. Op 26 november 1944 verongelukte op deze plaats een Amerikaanse B-17 bommenwerper. Het vliegtuig keerde beschadigd terug na een bombardement op een spoorwegknooppunt bij Osnabrück.
28 nov
Themalezing: Rabbijn Salomons en de opvang van Duitse joodse vluchtelingen na 1933
In 1933 komen de eerste Duitse joodse vluchtelingen over de grens. Honderden komen aan in grensstad Nijmegen. De vluchtroute over station Nijmegen is populair en kansrijk, dankzij het zeer actieve Plaatselijk Hulpcomité tot steun aan de Duitsch-Joodsche Vluchtelingen.
29 nov
Herdenking Dwangarbeiders Apeldoorn 29-11-2019
Herdenking ter nagedachtenis van de razzia van 02-12-1944 in Apeldoorn en de slachtoffers van Kamp Rees
1 sep - 30 nov
Tentoonstelling 75 jaar Market Garden
Van september tot eind november tentoonstelling 75 jaar Market Garden.
1 dec
Cafe van Lin 1944
“Café van Lin”, decennialang een begrip in Overasselt, is al jaren uit het straatbeeld verdwenen. Het cafe werd door de bezetter gebruikt, later door de geallieerden. Na de bevrijding trad Josephine Baker op in dit café.
7 sep - 8 dec
de Mix de Stilde, foto expositie
De Arnhemse fotograaf Suzanne Valkenburg vertaalt in de fototentoonstelling De Mix 'Stilte' historische beelden naar de huidige tijd. De historische foto’s uit deze fototentoonstelling zijn van Pieter de Booys, die de stad fotografeerde tijdens de evacuatie van Arnhem en de jaren erna, waarin het g
1 sep - 13 dec
Tentoonstelling Slag om Arnhem in Rozet
De Slag om Arnhem in o.a. stripverhalen en dagboekfragmenten.
2 sep - 20 dec
Educatie VO: Slag om Arnhem in strips
Educatie rond populaire beeldcultuur waarin de Slag om Arnhem wordt verbeeld.
2 sep - 20 dec
Educatie PO: Slag om Arnhem in strips
Kom met je klas naar Rozet en ontdek de Slag om Arnhem via een unieke maquette.
21 dec
Familiedag met kerst in het museum
Op zoek naar een afwisselende familiedag en een manier om de kerstvakantie in te luiden? Kom dan op zaterdag 21 december naar de do-it-yourself dag ‘Met mate(n) en soldaten’ bij Van 't Lindenhoutmuseum in Nijmegen. Het is een gezellige familiedag in historische kerstsfeer.
21 dec
Top2000 Popkoren Contest – Freedom
Beleef de mooiste nummers allertijden gezongen door de beste popkoren van Nederland in de TOP2000 Popkoren Contest die in het teken staat van vrijheid in kader van Gelderland Herdenkt.
24 dec
Lichtjes op oorlogsgraven Airborne begraafplaats Oosterbeek
Het op kerstavond plaatsen van kaarsen op de oorlogsgraven van de Airborne begraafplaats te Oosterbeek, dit om hen te eren die hun leven gaven voor onze vrijheid. Kaarsen zullen aanwezig zijn, wij hopen op vele belangstellenden die samen met ons ieder graf van een kaars willen voorzien.
Gelderland Herdenkt - 75 jaar vrijheid
Tijdlijn van Gelderland
28 augustus 1939
Afkondiging van de algemene mobilisatie
De Afkondiging van de algemene mobilisatie vond plaats op 28 augustus 1939. Ter versterking van de Hollandsche Waterlinie werden honderden soldaten gelegerd bij onder andere het fort in het Gelderse Asperen. Een deel van de soldaten sliep in het fort, de rest sliep in gebouwen in het dorp of bij burgers thuis via inkwartiering.
10 mei 1940
Duitse inval in Gelderland
De Duitse inval in Gelderland richtte zich vooral op de Nederlandse verdediging bij de Grebbelinie. Ook de strijd om de IJssel, de oversteek bij fort Westervoort en de strijd bij de Brug bij Heumen waren cruciaal.
10 mei 1940
Slag om de Grebbeberg
De Slag om de Grebbeberg vond plaats tijdens de Duitse inval tussen 11 en 13 mei 1940. Het Nederlandse leger hield drie dagen stand, totdat het op 13 mei terugtrok naar de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
10 mei 1940
In brand steken van Niftrik
Het Nederlandse leger stak op 10 mei 1940 alle boven de dijk gelegen huizen van het dorp Niftrik in brand, om zo te voorkomen dat de oprukkende Duitse troepen vanaf deze huizen de Nederlandse linies bij Ravenstein zouden beschieten. Een derde van het dorp is hierbij in vlammen opgegaan. Tachtig mensen verloren huis en haard.
1 juni 1940
Oprichting van verzetsgroep Oranjewacht
De Oprichting van verzetsgroep Oranjewacht vond plaats omstreeks juni 1940. Piet Hoefsloot richtte de groep op in Arnhem. In augustus 1940 ging de groep samen met de groep rond Dirk Willem Folmer. Het netwerk vond contacten in heel Nederland, met name in Amersfoort, Amsterdam, Arnhem, Bilthoven, Leeuwarden, Nijmegen, Utrecht, Zeist en Zwolle. De beoogde landelijk leider was reservemajoor Willem den Boer. Voor het merendeel hadden de Oranjewachters een militaire of paramilitaire achtergrond.
9 juni 1940
Terugkeer van Nederlandse krijgsgevangenen
De Terugkeer van Nederlandse krijgsgevangenen vond plaats vanaf 9 juni 1940. Onder meer via het grensstation Zevenaar kwamen de krijgsgevangenen vanuit Duitsland per trein aan.
22 juni 1940
Hagespraak der bevrijding
De Hagespraak der bevrijding vond plaats op 22 juni 1940 in Lunteren. Hagespraken waren de massabijeekomsten die de NSB voor zijn leden organiseerde in Lunteren. Het was de laatste Hagespraak voordat massa-bijeenkomsten vanuit politieke partijen door de Duitse bezetter werden verboden.
15 augustus 1940
Noodvierdaagse
De Noodvierdaagse vond plaats in augustus 1940. In verband met de Duitse inval ging de Vierdaagse in juli van dat jaar niet door. Op de eerste drie dagen liepen gemiddeld zo’n 1200 deelnemers mee, en op de slotdag 2000.
26 november 1940
Schoolprotesten in Doetinchem
De Schoolprotesten in Doetinchem vonden plaats na het ontslag van Joodse ambtenaren op 21 november 1940. Na de Ariërverklaring werden alle Joodse ambtenaren, waaronder leraren, eerst geschorst en vervolgens ontslagen. Op het Lyceum in Doetinchem protesteerden leerlingen op 26 november 1940 tegen het ontslag van twee Joodse leraren en de Ariërverklaring in het algemeen.
1 mei 1941
Opening van SS-Schule Avegoor
De Opening van SS-Schule Avegoor vond plaats op 1 mei 1941. Het landgoed Avegoor werd gebruikt als opleidingskamp voor de Nederlandse SS. Van 3 september tot eind november 1942 werden er Joodse dwangarbeiders tewerkgesteld (Werkkamp Palästina). Na de slag om Arnhem werd het eerst een noodhospitaal en van 1945 tot 1949 een Bewarings- en interneringkamp.
Operatie Market Garden
Een brug te ver
Het oorlogsjaar 1944: de oorlogsmachine draait op volle sterkte. Tijdens Operatie Market Garden landen tienduizenden geallieerde paratroopers in bezet gebied en een grondleger rukt op vanaf de Belgische grens. De opmars naar het Duitse Ruhrgebied…
De mooiste routes
41,6 km
Water als Wapen – Driel
Twee fietsroutes langs sporen uit het verledenIn oktober 1944 worden door de Duitse troepen plannen bedacht om een groot deel van het Nederlands-Duitse grensgebied onderwater te zetten om een geallieerde aanval af te wenden. In…
50,6 km
Water als Wapen – Rindern
Twee fietsroutes langs sporen uit het verledenIn oktober 1944 worden door de Duitse troepen plannen bedacht om een groot deel van het Nederlands-Duitse grensgebied onderwater te zetten om een geallieerde aanval af te wenden. In…
4,0 km
Noordelijke Perimeterroute
De perimeterwandeling volgt voor een belangrijk deel de frontlijn van het geallieerde bruggenhoofd in september 1944. Bij de Britse en Poolse luchtlandingen vanaf 17 september bij Wolfhoze, Renkum, Ede en Driel zijn ruim 11.000 man…
1,5 km
Airborne Stories wandeltocht
In een reeks audioverhalen komt het Arnhem van 1944 tot leven en word je ondergedompeld in de Slag om Arnhem. Doe je dopjes in je oren en wandel mee door Arnhem. Tijdens deze korte route…
52,0 km
De goed verborgen route
Fiets over zandverstuiving Beekhuizerzand, door bos en heide richting Vierhouten. Onderweg kom je langs ‘Het Verscholen Dorp’ uit de Tweede Wereldoorlog en kun je de herbouwde hutten bekijken. Het Verscholen Dorp was een schuilplaats voor…
71,1 km
De bevochten Veluwe
Na 5 jaar bezetting werd in 1945 Nederland bevrijd. Ook op de Veluwe heeft zich in deze tijd veel afgespeeld. In deze route fiets je langs verschillende historische locaties die centraal stonden bij de bevrijding…
59,2 km
Militair Erfgoed
Militairen en de Veluwe zijn al zeker honderdvijftig jaar onafscheidelijk. Ga mee terug in de tijd en fiets langs de plekken die herinneren aan de militairen op de Veluwe. Fiets langs de zeven kazernes van…
Milan Knol: "Vrijheid is geen vanzelfsprekendheid..."
“Zou je in het verzet gaan, zou je vluchten of wat zou je doen?”, vraagt Milan Knol zich af in zijn vlog. Stel je voor dat je zelf in Gelderland woonde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Je woonplaats ligt onder vuur en Duitse soldaten zetten het land onder water. “Wat had jij gedaan?”, wil Milan graag weten.
Jouw Gelderland Herdenkt gids altijd op zak
- In één app alle actuele activiteiten beschikbaar
- Meerdere belevingsroutes met verhalen langs indrukwekkende historische locaties
- Een overzicht van restaurants, hotels en campings direct bij jou in de buurt
Download nu de gratis app via Google Play of de App Store:
