Precies 75 jaar geleden lag Gelderland van 17 september 1944 tot en met 5 mei 1945 in de frontlinie tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Met een programma boordevol tentoonstellingen, shows en luchtlandingen, bevrijdingsfestivals, herdenkingen en andere evenementen staan we stil bij de oorlog en vieren we in Gelderland dat we samen 75 jaar in vrijheid leven.
Vrijheid in Gelderland
Met het programma Vrijheid willen we de generaties van na oorlog bewust maken van de waarde van vrijheid. We staan steeds verder van de Tweede Wereldoorlog af. Alleen de verhalen, foto’s, films en nog slechts enkele getuigen brengen ons terug naar de gebeurtenissen van toen. Het blijft belangrijk dat nieuwe generaties ervan weten.
Gelderland Herdenkt - 75 jaar vrijheid
Tijdlijn van Gelderland
28 augustus 1939
Afkondiging van de algemene mobilisatie
De Afkondiging van de algemene mobilisatie vond plaats op 28 augustus 1939. Ter versterking van de Hollandsche Waterlinie werden honderden soldaten gelegerd bij onder andere het fort in het Gelderse Asperen. Een deel van de soldaten sliep in het fort, de rest sliep in gebouwen in het dorp of bij burgers thuis via inkwartiering.
10 mei 1940
Duitse inval in Gelderland
De Duitse inval in Gelderland richtte zich vooral op de Nederlandse verdediging bij de Grebbelinie. Ook de strijd om de IJssel, de oversteek bij fort Westervoort en de strijd bij de Brug bij Heumen waren cruciaal.
10 mei 1940
Slag om de Grebbeberg
De Slag om de Grebbeberg vond plaats tijdens de Duitse inval tussen 11 en 13 mei 1940. Het Nederlandse leger hield drie dagen stand, totdat het op 13 mei terugtrok naar de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
10 mei 1940
In brand steken van Niftrik
Het Nederlandse leger stak op 10 mei 1940 alle boven de dijk gelegen huizen van het dorp Niftrik in brand, om zo te voorkomen dat de oprukkende Duitse troepen vanaf deze huizen de Nederlandse linies bij Ravenstein zouden beschieten. Een derde van het dorp is hierbij in vlammen opgegaan. Tachtig mensen verloren huis en haard.
1 juni 1940
Oprichting van verzetsgroep Oranjewacht
De Oprichting van verzetsgroep Oranjewacht vond plaats omstreeks juni 1940. Piet Hoefsloot richtte de groep op in Arnhem. In augustus 1940 ging de groep samen met de groep rond Dirk Willem Folmer. Het netwerk vond contacten in heel Nederland, met name in Amersfoort, Amsterdam, Arnhem, Bilthoven, Leeuwarden, Nijmegen, Utrecht, Zeist en Zwolle. De beoogde landelijk leider was reservemajoor Willem den Boer. Voor het merendeel hadden de Oranjewachters een militaire of paramilitaire achtergrond.
9 juni 1940
Terugkeer van Nederlandse krijgsgevangenen
De Terugkeer van Nederlandse krijgsgevangenen vond plaats vanaf 9 juni 1940. Onder meer via het grensstation Zevenaar kwamen de krijgsgevangenen vanuit Duitsland per trein aan.
22 juni 1940
Hagespraak der bevrijding
De Hagespraak der bevrijding vond plaats op 22 juni 1940 in Lunteren. Hagespraken waren de massabijeekomsten die de NSB voor zijn leden organiseerde in Lunteren. Het was de laatste Hagespraak voordat massa-bijeenkomsten vanuit politieke partijen door de Duitse bezetter werden verboden.
15 augustus 1940
Noodvierdaagse
De Noodvierdaagse vond plaats in augustus 1940. In verband met de Duitse inval ging de Vierdaagse in juli van dat jaar niet door. Op de eerste drie dagen liepen gemiddeld zo’n 1200 deelnemers mee, en op de slotdag 2000.
26 november 1940
Schoolprotesten in Doetinchem
De Schoolprotesten in Doetinchem vonden plaats na het ontslag van Joodse ambtenaren op 21 november 1940. Na de Ariërverklaring werden alle Joodse ambtenaren, waaronder leraren, eerst geschorst en vervolgens ontslagen. Op het Lyceum in Doetinchem protesteerden leerlingen op 26 november 1940 tegen het ontslag van twee Joodse leraren en de Ariërverklaring in het algemeen.
1 mei 1941
Opening van SS-Schule Avegoor
De Opening van SS-Schule Avegoor vond plaats op 1 mei 1941. Het landgoed Avegoor werd gebruikt als opleidingskamp voor de Nederlandse SS. Van 3 september tot eind november 1942 werden er Joodse dwangarbeiders tewerkgesteld (Werkkamp Palästina). Na de slag om Arnhem werd het eerst een noodhospitaal en van 1945 tot 1949 een Bewarings- en interneringkamp.
Operatie Market Garden
Een brug te ver
Het oorlogsjaar 1944: de oorlogsmachine draait op volle sterkte. Tijdens Operatie Market Garden landen tienduizenden geallieerde paratroopers in bezet gebied en een grondleger rukt op vanaf de Belgische grens. De opmars naar het Duitse Ruhrgebied…
De mooiste routes
45,9 km
Sky of Hope – Herinneringsroute
De Sky of Hope Herinneringsroute WO2 neemt je mee langs meer dan 20 herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Verzet tegen onderdrukking, razzia’s en ronkende motoren van gevechtsvliegtuigen, moedige piloten en bemanningen.
38,0 km
Liberation Route Arnhem
In het gebied tussen Arnhem en Wageningen is hard gevochten tijdens de Tweede Wereldoorlog. De veelbesproken, mislukte geallieerde operatie ‘Market Garden’ kostte in september 1944 duizenden levens. De ‘Liberation Route Arnhem’ start bij het Airborne…
44,0 km
Liberation route Heumen & Mook
De Liberation Route Europe geeft je een indruk van wat zich in 1944 en 1945 afspeelde in Noord-Brabant en Gelderland. Tijdens Operatie Market Garden kwamen de geallieerden via Grave en Overasselt het Rijk van Nijmegen…
44,0 km
Liberation Route Nijmegen
De Tweede Wereldoorlog is niet ongemerkt voorbij gegaan aan Nijmegen en omgeving. De stad zelf werd in september 1944 bevrijd tijdens de geallieerde operatie ‘Market Garden’. In het Rijk van Nijmegen werd hard gestreden tijdens…
4,0 km
Noordelijke Perimeterroute
De perimeterwandeling volgt voor een belangrijk deel de frontlijn van het geallieerde bruggenhoofd in september 1944. Bij de Britse en Poolse luchtlandingen vanaf 17 september bij Wolfhoze, Renkum, Ede en Driel zijn ruim 11.000 man…
55,0 km
Militair Erfgoed
Ga mee terug in de tijd en fiets langs de plekken die ons herinneren aan de militairen die al 150 jaar onlosmakelijk verbonden zijn met de Veluwe. Fiets langs de zeven kazernes van Ede en…
52,0 km
De goed verborgen route
Fiets vanuit Campingpark de Vuurkuil via het Beekhuizerzand, door bos en langs de heide richting Vierhouten. Onderweg kom je langs ‘Het Verscholen Dorp’ uit de Tweede Wereldoorlog en kun je de herbouwde hutten bekijken. Het…
Milan Knol: "Vrijheid is geen vanzelfsprekendheid..."
“Zou je in het verzet gaan, zou je vluchten of wat zou je doen?”, vraagt Milan Knol zich af in zijn vlog. Stel je voor dat je zelf in Gelderland woonde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Je woonplaats ligt onder vuur en Duitse soldaten zetten het land onder water. “Wat had jij gedaan?”, wil Milan graag weten.
Jouw Gelderland Herdenkt gids altijd op zak
- In één app alle actuele activiteiten beschikbaar
- Meerdere belevingsroutes met verhalen langs indrukwekkende historische locaties
- Een overzicht van restaurants, hotels en campings direct bij jou in de buurt
Download nu de gratis app via Google Play of de App Store:
